جستاری نظری در باب تمدن

امروزه در جهان اسلام و پیش از این در دنیای غرب شناخت تمدن ها به منظور تاسیس تمدنی فراگیر همواره مورد توجه جامعه شناسان، تاریخ دانان و فیلسوفان تاریخ بوده است. ضرورت ها در فهم درست از نگرش تمدنی و این جهانی و تطبیق آن بر مطالعات «اسلام و غرب» مؤلف را بر آن داشته تا با مروری بر اندیشه های تمدن شناسان در باب مفهوم، ماهیت، قلمرو و همین طور روش مطالعات تمدنی، زمینه ای فراهم ساخته و امیدوار باشد که از این رهگذر بتواند گسل های معرفتی و اجتماعی در دنیای اسلام را چاره نموده و عناصر پراکنده آن را برای نیل به تمدنی یگانه و اسلامی جمع آورد.
در این تحقیق ابتدا به اختصار مفهوم شناسی شده است.در مفهوم شناسی رویکرد مؤلف نه لغوی، بلکه رویکردی ماهیت شناختی است تا با روشی پدیدارشناسانه، مؤلفه های ساختاری تمدن را مورد کاوش قرار داده، خود را به هسته مرکزی تمدن نزدیک کند.آن گاه بعد از تعمیق عناصر تمدنی و تاکید بر نظام های اجتماعی به عنوان اصلی ترین سازنده تمدن ها، رویکردها و روش هایی را که در تمدن شناسی قابل استفاده اند، مورد اشاره قرار دهد و آنگاه در خاتمه، نتیجه های بحث خود را عنوان کند. در این سیر تاکید مباحث مؤلف از یک سو بر سازه های تمدن و ویژگی های آن و از سوی دیگر بر روش های تحلیل تمدنی می باشد.
مؤلف در این کتاب بر این نکته تاکید می کند که اولا تمدن پژوهی، پژوهشی علمی با متدی معلوم است و ثانیا تمدن، نظام کلان اجتماعی است که در آن خرده نظام های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی وجود دارد.
رویکرد مؤلف محترم در این کتاب رویکردی برون دینی بوده و در آن هم از جمیع روش های عقلی به معنای اعم بهره برده شده و هم از جمیع راه های در اختیار بشر مانند روش های تجربی، تاریخی و عقلی به معنای اخص.
این اثر ارزشمند در شش فصل و یک خاتمه نگارش یافته است.
بخشهای کتاب عبارتنداز :
فصل اول: مفهوم «تمدن»
فصل دوم: سازه ‏های تمدن
فصل سوم: سیستم تمدنی
فصل چهارم: ماهیّت مطالعاتِ تمدن‏ شناسی
فصل پنجم: روش‏ها و رویکردها در شناختِ تمدن
فصل ششم: قلمرو تمدن ‏شناسی