بیداری اسلامی در آغاز، خیزش پراکنده ای از ناحیه مسلمانان کشورهای اسلامی، در مواجهه با غرب و مدرنیته بود. بنابراین، پیشینه این جریان را باید به نخستین سال های این مواجهه ـ یعنی هنگام حمله ناپلئون به مصر ـ بازگرداند. البته، پایه بیداری اسلامی با نفوذ بیش تر مدرنیته در کشورهای اسلامی ابعاد تازه ای به خود گرفت؛ همان طور که در ایران از دوره جنگ های ایران و روس با شکل خاصی از بیداری روبه رو می شویم. به طور کلی بیداری اسلامی در ایران را می توان به چهار موج تقسیم کرد: دو موج نخست، به دوران قبل و بعد از مشروطیت؛ موج سوم، هم زمان با روی کار آمدن رضاخان و نظام پهلوی؛ و موج چهارم، هم زمان با به وجود آمدن انقلاب اسلامی، ایجاد شد. موج چهارم که همان بیداری اسلامی است، حدود دو قرن است که بانگ هویت بخشی و حرکت را در دنیای اسلام سر داده است.
در کتاب حاضر چهار موج بیداری اسلام در چهار بخش با عنوان های زیر بررسی شده است: بیداری اسلامی درگستره تاریخ ایران؛ نظریه پردازی و انقلاب اسلامی ایران؛ فلسفه مدنی ایران و تمدن اسلامی در قالب گفت وگو؛ و مقاله ها.
