تاریخ را از دو حیث می توان مورد بحث قرار داد: یا از این جهت که علم حوادث گذشته ی حیات بشری است یا از این لحاظ که علم قوانین این حوادث است؛ یعنی قوانینی که مدبر ماضی؛ حال و آینده بشر است.
در مورد اول؛ تاریخ به معنای اخص مورد نظر است.
در مورد دوم؛ فلسفه ی تاریخ یا علم الاجتماع خوانده می شود.
این پژوهش در دو قسمت و هر قسمت در چند بخش نگارش یافته است.
قسمت اول که شامل هفت بخش می باشد به موضوعاتی مانند تعریف تاریخ و فایده های آن، اسلامیت علم تاریخ و اسباب پیدایش آن، ساخت ها و سبک های تاریخ نگاری در اسلام، شعبه ها و شاخه های علم تاریخ در اسلام، دانش های کمک کار در تاریخ نگاری اسلامی، مکتب های تاریخ نگاری در اسلام ، اصول تاریخ نگاری و قواعد نقد تاریخ در اسلام پرداخته است.
قسمت دوم هم در دو بخش با موضوع علم تاریخ در نوشته های مورخان فارسی نویس و عربی نویس نگارش یافته است.
در پایان هم فهرست کاملا مفصلی آورده شده است.
