اگرچه عرفای اسلام عرفان را باطن دین و حقیقت را مغز شریعت می شمارند اما اکثریت قریب به اتفاق علما و فقهای سنی و شیعه عرفان و تصوف را در مفهوم و مصداق با اسلام یکی ندانسته اند. بر خلاف گروه اول که هیچ گونه دینداری را بجز با عرفان درست نمی دانند گروه دوم هر گونه تمایل به عرفان و تصوف را به منزله بی اعتنایی به دین دانسته اند.
کتاب “پژوهشی در نسبت دین و عرفان” اثر دکتر یحیی یثربی، استاد فلسفه و عرفان دانشگاه علامه طباطبایی، نتیجه توجه به این مسئله حساس است که امروزه به صورت جدی مورد توجه قرار گرفته است.
پدید آورنده اثر بر آن است که با یک نگرش تحقیقی، بدور از جانبداری بی دلیل از موضع دو گروه یاد شده به مسئله نگریسته و درباره نسبت دین اسلام و عرفان اسلامی نظر خود را که نتیجه این نگرش تحقیقی است ارائه دهد.
کتاب “پژوهشی در نسبت دین و عرفان” از 9 فصل تشکیل شده است که برخی از عناوین این فصول عبارتند از: منشاء معرفتی عرفان و دین، هستی شناسی دین و عرفان، انسان شناسی دین و عرفان، بعثت و هدایت، مبانی اخلاق و رفتار در عرفان و دین، خلافت و ولایت از نظر عرفان و دین.
