هم‌زمان با رنسانس، تحولاتی در جهان غرب پدید آمد که از آن به دوره‌ی مدرن یاد می‌شود. این که ویژگی دوره‌ی مدرن چیست و چه مختصاتی آن را از دوره‌ی قبل جدا می‌کند، از مباحث اختلاف‌برانگیز میان اندیشمندان است. مساله‌ی رویارویی ایران با دنیای مدرن، اروپا و غرب از مباحث مهم تاریخ معاصر است.
محور اصلی کتاب حاضر، نحوه‌ی مواجهه‌ی ایرانیان با دنیای جدید است. صرف‌نظر از روابط سیاسی با غرب، ایرانیان در مقطعی از تاریخ، ناگزیر شدند تا در باب دنیای جدید به تامل بپردازند. که عمدتا از سر ناچاری بود، نه شناسایی دنیای غرب و دنیای جدید. بنابراین با تامل در پیشرفت‌های جهان غرب و عقب‌افتادگی خود، به دنبال راه چاره‌ای برای بدبختی‌ها و مصیبت‌های خویش برآمدند. در این مواجهه، پیشرفت‌های علمی و فنی، پیدایش مفاهیم جدید در اندیشه‌ی سیاسی و سلسله تحولاتی اجتماعی جلب نظر نمود. در این کتاب چگونگی مواجهه‌ی ایرانیان با تجدد و دنیای مدرن بررسی شده است. از آن‌جا که در کتاب، نویسنده با تاریخ اندیشه سروکار داشته است، از شرح وقایع و حوادث تاریخی متعدد خودداری کرده و فقط به برخی جریان‌های مهم اجتماعی نظیر مشروطیت اشاره نموده است که به سبب طرح اندیشه‌های جدید اهمیت به سزایی دارد.
