انسان شناسی اسلامی

پرسشگری از ویژگی های فطری انسان است که همواره او را به سوی کشف حقایق جهان هستی سوق می دهد. سؤال از حقیقت موجوداتی که در جهان پیرامون انسان قرار دارند، از اساسی ترین فعالیت های ذهنی اوست. در این میان، پرسش از حقیقت وجودی انسان در طول تاریخ اندیشه بشری، جایگاه برجسته تری داشته است.
کاوش در حقیقت انسان در تعیین هویت شخص و تصویری که از خود دارد، نقش مؤثری ایفا می کند و از همین رو تأثیر ژرفی بر ابعاد اعتقادی، شیوه زندگی و همچنین سعادت و کمال وی دارد. گرچه پرسش از هویت واقعی انسان، دیرینه ای به طول تاریخ اندیشه بشری دارد، انسان ـ به ویژه انسان بریده از دین و وحی ـ توفیق چندانی در پاسخ به آن نداشته است؛ چراکه انسان موجودی چندلایه با ابعاد وجودی متفاوت است.
از مقولات مهمی که ادیان به آن پرداخته اند، شناخت انسان و معرفت نفس می باشد. البته به علت تنوع ادیان، تفاسیر متعددی نیز برای شناخت انسان بیان شده است. رویکرد های دیگر به انسان شناسی نیز کم وبیش به همراه سویه های دینی به این مقوله بوده است. از قدیمی ترین سنگ نوشته ها و هیاکل تراشیده شده تا متون برجای مانده از تمدن ها و فرهنگ های گذشته، نحوه ای از نگرش به انسان قابل برداشت است. اما در این میان، انسان شناسی دینی اهمیت ویژه ای یافته است؛ چراکه از افقی برتر، به قابلیت ها و توانایی های انسان می نگرد و حقایقی را که انسان شناسی علمی، فلسفی و عرفانی از نیل به آنها ناتوان بوده است، به کمک وحی و بدون آلوده شدن به اشتباه و خطا به خوبی تبیین می کند. بنابراین مناسب می نماید که سنگِ بنا و رویکرد به شناخت انسان به گونه ای مطرح گردد که کمترین اشکال بدان وارد باشد.
کتاب پیش رو تألیف حجت الاسلام دکتر عبدالحسین خسروپناه و گروه همکاران با عنوان انسان شناسی اسلامی رویکرد اسلامی به مبانی انسان شناسی آن هم از دریچه تطبیقی را واکاوی می کند. از نکات قابل توجه این کتاب، بیان روش شناسیِ بحث انسان شناسی، اهمیت انسان شناسی دینی، بحران های انسان شناسی موجود و راه حل انسان شناسی دینی برای آنها، بیان نیازهای انسان، معنویت و امتیازهای معنویت اسلامی می باشد.