انقلاب اسلامی در مقایسه با انقلاب های فرانسه و روسیه

دکتر منوچهر محمدی در این کتاب شیوه ای کلاسیک را در بررسی پدیده های اجتماعی و به ویژه در مطالعه ی انقلاب ها را انتخاب کرده است. او می گوید این کتاب را در سال 1365 و به توصیه ی حضرت امام خمینی رضوان الله علیه نوشته است.

فرانسه در آستانه ی انقلابش در بدترین شرایط اقتصادی قرار گرفت و از پنجاه سال پیش از آن با مشکلات و بحران های مالی فراوانی دست به گریبان شد. استقراض های خارجی فرانسه سر به فلک کشید و قحطی موجب تضعیف شدید قدرت سیاسی آن گردید. در مقابل، نارضایتی مردم هم به اوج خود رسید. این شرایط در روسیه نیز با آغاز قرن بیستم و پس از پایان دو جنگ خارجی به همان وضعیت فرانسه دچار بود و رکود و بیکاری در آن به شدت گسترش یافته بود. اما شرایط ما در اواخر حکومت محمدرضا پهلوی کاملاً متفاوت بود. ایران در سال های پس از 1353 در مطلوب ترین شرایط اقتصادی قرار داشت؛ تا جایی که در تمام دوران سلطنت 57 ساله ی رژیم پهلوی و حتی دوره ی قاجار این شرایط خوب مالی بی سابقه بود. با افزایش غیر قابل باور درآمدهای نفتی، حکومت شاهنشاهی ایران به یکی از ثروت مندترین دولت های جهان بدل شد، اما جامعه ی ایرانی از یک جامعه ی مولد به یک جامعه ی کاملاً مصرف گرا تبدیل شد. بر خلاف رژیم های فرانسه و روسیه، نه تنها دولت مقروض نبود، به بسیاری از دولت ها وام می پرداخت و از ذخایر ارزی سرشاری برخوردار بود.

دکتر منوچهر محمدی در کتاب «انقلاب اسلامی ایران در مقایسه با انقلاب های فرانسه و روسیه» شیوه ای کلاسیک را در بررسی پدیده های اجتماعی و به ویژه در مطالعه ی انقلاب ها را انتخاب کرده است. او می گوید این کتاب را در سال 1365 و به توصیه ی حضرت امام خمینی رضوان الله علیه نوشته است. کتابی که یک مقدمه و سه فصل اصلی دارد و در انتها با یک جمع بندی به پایان می رسد.

نویسنده در فصل نخست کتابش از مراحل سه گانه ی انقلاب های دنیا سخن می گوید و سپس آفات هر انقلابی را توضیح می دهد. در فصل دوم و در دو گفتارِ جداگانه به بررسی قدرت سیاسی و قدرت اجتماعی پیش از پیروزی انقلاب در هر سه کشور می پردازد. در فصل سوم نیز با دو گفتارِ «حاکمیت میانه روها» و «رادیکالیسم»، دست به مقایسه ی این سه کشور در شرایط پس از پیروزی انقلاب ها می زند. در بخش پایانی کتاب نیز سخن از مباحثی همچون رفُرم، شورش، کودتا و انقلاب را به میان می آید و نگارنده دو سؤال اساسی را مطرح می کند؛ این که «آیا انقلاب فرزندان خود را می خورد؟» و دیگر این که «آیا انقلاب ایران به دیکتاتوری ختم می شود؟»

نکته ی مهم این است که نویسنده برای نگارش این کتاب به تحقیق کتابخانه ای بسنده نکرده، بلکه به کشورهای مختلف اروپایی هم سفر کرده و از منابع اصلی نیز بهره برده است.