درآمدی بر منظومه تمدنی شیعه

پیامبر اسلام (ص) در سال اول هجری با تأسیس حکومت مستقل و تشکیل ملت منسجم و امت واحده ایمانی، پایه ‏های مدنیّتی عظیم را بنیان نهاد که در کوتاه زمانی از میان صحرای جهل و شرک و خشونت بدوی حجـاز، بانگ توحید و شمیم معارف ناب الهی و اخلاق به گوش دل و مشام جان عالمیان رسید و بدین ترتیب فصل نوینی از تاریخ تمدن بشری آغاز شد. اما نهضت نبوی به عنوان آخرین فصل از مجاهده ‏تاریخی سلسله ‏انبیاء و بندگان صالح ‏خدا در جهت پی‏ریزی و افراشتن بنای تمدن حقیقی انسانی به ‏دنبال رحلت پیامبر اسلام، وارد حساس‏ترین و پُرمخاطره ‏ترین مراحل خود شد و پس از آن، مکتب اهل‏ بیت ‏پیامبر (ص) در قامت یک جنبش حق‏طلبانه و عدالت‏ خواهانه، رسالت خطیر خود برای استمرار آن نهضت عظیم را بر عهده گرفت و بعد از آن ‏که شرایط اجتماعی و تحولات تاریخی سده ‏اول هجری، تنها تجربه ‏های ولایت سیاسی معصومین ـ در دوران‏ امام‏ علی (ع) و امام‏ حسن (ع) ـ را در ابتدای راه متوقف نمود، بعدها در امتداد سلسله قیام‏ هایی که از سوی شیعیان ایشان رهبری شد، عرصه‏ هایی برای پیگیری مقاصد تشیع در اختیار رجال و دانشمندان این مکتب قرار گرفت که وسیع‏ترین و موفق‏ترین قیام از این نوع در قرن بیستم و در ایران به وقوع پیوست. انقلابی که باید از آن به منزله ‏نقطه ‏عطفی در مسیر مطالبه ‏آرمان‏های مکتب اهل‏ بیت (ع) یاد کرد؛ انقلابی که با تکیه بر اسلام، با هدف ایجاد حکومت اسلامی، تجدید‏نظر در مفاهیم سیاسی عالم و حرکت به سمت دنیا و جامع ه‏ای که بر پایه‏ ارزش ‏های اسلامی بنا شده ‏باشد به وقوع پیوست و سیطره ‏تمدن غرب بر جهان معاصر را به چالش طلبید.

جامعیت، پویایی و نیز شمولیت جهانی ملت ابراهیم (ع) در پرتو مرجعیت علمی و ولایت اهل‏ بیت (ع) مبنای استوار و ظرفیت گسترده‏ای را برای این مکتب جهت قوام بخشیدن به یک نظام منسجم عدل بنیان و طرح آن به عنوان یک الگوی متمایز پیشرفت و اداره ‏حیات اجتماعی ایجاد نموده است. از این‏ رو مکتب تشیع علاوه بر آن که در طول تاریخ، منشأ تمدن‏ زایی قرار گرفته‏ است، در حال حاضر نیز منشأ حرکت و زایش است و با محوریت انقلاب اسلامی ایران در جهت نفی هرگونه وابستگی فکری و عملی به نظام تمدنی غرب، به فرآیند تکوین، تعمیق و توسعه ‏یک نظام مستقل، اصیل و جامع اسلامی نظر دارد.

در این کتاب تلاش شده‏ است در پنج فصل، ضمن تبیین بنیان‏های فکری که به مثابه یک نرم‏ افزار جامع و عقلانیت اجتماعی از استعداد شکل ‏دهی به یک هویت مستقل فرهنگی و منظومه‏ همسو و منسجم تمدنی برخوردار است، با رهگیری برخی تعیّنات و تطوّرات، نشانه‏ های پویاییِ این عقلانیت در عرصه ‏عمل مورد بررسی قرار گیرند.