نگاه سوم به جبر و اختیار

این كتاب در ۳ بخش تنظیم شده است:
بخش اول، با عنوان انسان و اختیار، ۶ فصل دارد:
فصل نخست به پیشینه جبر و اختیار پرداخته است و به داستان آدم و حوا اشاره می كند. این فصل به مباحثی چون هندویسم، آیین زرتشت، زروانیسم، فلسفه یونان باستان، عصر جاهلیت و اعتراف برخی مستشرقان بر تاثیرناپذیری مسلمانان می پردازد.
فصل دوم با عنوان تعاریف اختیار، به ارایه تعریف و نظریات گوناگون متفكران از آزادی و فعل اختیاری و ملاك آن پرداخته شده است. نظریه برگزیده نگارنده، اتحاد مجبِر و مجبَر است.
مولف در فصل سوم رهیافت های گوناگون به اختیار را مورد بررسی قرار داده است؛ رهیافت اول، رهیافت معتزله است؛ رهیافت دوم، رهیافت اگزیستانسیالیست هاست كه در آن به بررسی آرای كی یر كگور، كارل یاسپرس، مارتین هایدگر و ژان پل سارتر پرداخته شده است.
رهیافت سوم، نظر امامیه (امر بین الامرین) است كه در آن قرائت های گوناگون (بین الامرین) مطرح شده است.
نگارنده، نظریه مختار خویش كه همان «امر بین الامرین» است را چنین تعریف می كند: «امر بین الامرین» عبارت از به رسمیت شناختن فاعلیت انسان در اعمال خود به صورت علت فعل خویش، اما در چارچوب اصول دیگر مانند تقوم اصل وجود علت به خداوند، قدرت الاهی جلوگیری از فعل انسان است. پس اختیار انسان لازم می آید، چرا كه نقش انسان را در فعل خود و در راس آن اراده، به صورت فاعل و علت اخیر پذیرفتیم.