پیامبر اسلام (ص) در سال اول هجری با تأسیس حکومت مستقل و تشکیل ملت منسجم و امت واحده ایمانی، پایه های مدنیّتی عظیم را بنیان نهاد که در کوتاه زمانی از میان صحرای جهل و شرک و خشونت بدوی حجـاز، بانگ توحید و شمیم معارف ناب الهی و اخلاق به گوش دل و مشام جان عالمیان رسید و بدین ترتیب فصل نوینی از تاریخ تمدن بشری آغاز شد. اما نهضت نبوی به عنوان آخرین فصل از مجاهده تاریخی سلسله انبیاء و بندگان صالح خدا در جهت پیریزی و افراشتن بنای تمدن حقیقی انسانی به دنبال رحلت پیامبر اسلام، وارد حساسترین و پُرمخاطره ترین مراحل خود شد و پس از آن، مکتب اهل بیت پیامبر (ص) در قامت یک جنبش حقطلبانه و عدالت خواهانه، رسالت خطیر خود برای استمرار آن نهضت عظیم را بر عهده گرفت و بعد از آن که شرایط اجتماعی و تحولات تاریخی سده اول هجری، تنها تجربه های ولایت سیاسی معصومین ـ در دوران امام علی (ع) و امام حسن (ع) ـ را در ابتدای راه متوقف نمود، بعدها در امتداد سلسله قیام هایی که از سوی شیعیان ایشان رهبری شد، عرصه هایی برای پیگیری مقاصد تشیع در اختیار رجال و دانشمندان این مکتب قرار گرفت که وسیعترین و موفقترین قیام از این نوع در قرن بیستم و در ایران به وقوع پیوست. انقلابی که باید از آن به منزله نقطه عطفی در مسیر مطالبه آرمانهای مکتب اهل بیت (ع) یاد کرد؛ انقلابی که با تکیه بر اسلام، با هدف ایجاد حکومت اسلامی، تجدیدنظر در مفاهیم سیاسی عالم و حرکت به سمت دنیا و جامع های که بر پایه ارزش های اسلامی بنا شده باشد به وقوع پیوست و سیطره تمدن غرب بر جهان معاصر را به چالش طلبید.
جامعیت، پویایی و نیز شمولیت جهانی ملت ابراهیم (ع) در پرتو مرجعیت علمی و ولایت اهل بیت (ع) مبنای استوار و ظرفیت گستردهای را برای این مکتب جهت قوام بخشیدن به یک نظام منسجم عدل بنیان و طرح آن به عنوان یک الگوی متمایز پیشرفت و اداره حیات اجتماعی ایجاد نموده است. از این رو مکتب تشیع علاوه بر آن که در طول تاریخ، منشأ تمدن زایی قرار گرفته است، در حال حاضر نیز منشأ حرکت و زایش است و با محوریت انقلاب اسلامی ایران در جهت نفی هرگونه وابستگی فکری و عملی به نظام تمدنی غرب، به فرآیند تکوین، تعمیق و توسعه یک نظام مستقل، اصیل و جامع اسلامی نظر دارد.
در این کتاب تلاش شده است در پنج فصل، ضمن تبیین بنیانهای فکری که به مثابه یک نرم افزار جامع و عقلانیت اجتماعی از استعداد شکل دهی به یک هویت مستقل فرهنگی و منظومه همسو و منسجم تمدنی برخوردار است، با رهگیری برخی تعیّنات و تطوّرات، نشانه های پویاییِ این عقلانیت در عرصه عمل مورد بررسی قرار گیرند.
