تمدن اسلامی و دست آوردهای آن، بخش اساسی هویت تاریخی مسلمانان است.
دگرگونی ها و تحولات منبعث از این تمدن، مجالی برای تأمل در آفت های موجود در آن نگذاشت.
این آفت ها بیشتر به مبانی آن و ناسازگاری هایی که با ریشه های معرفتی اسلام داشت، مربوط است.
خلق تمدن جدید اسلامی بدون بازشناسی انتقادی و آسیب شناسی سیر تمدن تاریخی مسلمانان و جهت فرهنگی آن میسر نیست.
این اثر با درک چنین ضرورتی در پی بررسی نقادانه این سیر تاریخی با تمرکز بر جریان های فکری مؤثر در شکل گیری مبانی فرهنگی تمدن اسلامی از جاهلیت تا آغاز دوره دوم عباسی است.
نقد مبانی نظری تمدن شناسی مدرن و کالبدشناسی زمینه ها و تبیین ویژگی دوره های شکل گیری تمدن تاریخی مسلمانان در این راستا بخشی از فصول کتاب را تشکیل می دهد.
